Vậy các bạn cần biết những gì khi theo đuổi kế hoạch dài hơi này?
Canada là một lựa chọn tuyệt vời để các bạn cân nhắc học PhD khi mà quốc gia này cung cấp rất nhiều cơ hội nghiên cứu và nâng cao chuyên môn. Hơn một phần ba số lượng các đề tài, dự án của Canada được tiến hành tại các trường Đại học, hàng năm đóng góp hàng tỉ đô la cho nền kinh tế.
University of Manitoba là một trong những lựa chọn để học PhD tại Canada
1. Điều kiện nhập học:
Các yêu cầu tuyển sinh để được học PhD tại Canada phụ thuộc nhiều vào trường và khóa học. Nhưng về chung, các bạn cần phải thỏa mãn được các điều kiện cụ thể như:
- Sở hữu một bằng Master trong ngành học có liên quan, với điểm cao/khá, chứng minh được khả năng nghiên cứu và tiềm năng của cá nhân
- Khả năng ngoại ngữ, còn tùy thuộc vào địa điểm và chương trình học của bạn, sử dụng Tiếng Anh hay Tiếng Pháp
- Điểm cao trong một số các bài test đầu vào (graduate admission test) (nếu có) như Graduate Management Admission Test (GMAT) hoặc Graduate Record Examination (GRE),…
Trong một số trường hợp ngoại lệ, bạn có thể học PhD với “accelerated admission”. Đây là trường hợp mà bạn có thể nhập học mà không cần bằng Master. Để được như vậy bạn cần phải có điểm xuất sắc trong 2 năm cuối của bằng Cử nhân, cho thấy tiềm năng học thuật cũng như những công trình, dự án nghiên cứu đã được công bố của bạn.
2. Học PhD ở Canada mất bao lâu?
Hầu hết các chương trình học PhD tại Canada thường mất từ 4 đến 6 năm để hoàn thành.
3. Làm thế nào để bạn có thể apply học PhD ở Canada?
Mặc dù tiến trình tuyển sinh, xét tuyển có thể thay đổi tùy theo từng trường cụ thể nhưng các bạn sẽ đều phải trải qua các bước sau để apply học PhD:
3.1. Quyết định xem bạn thích học và sẽ apply học chương trình PhD nào
Xác định supervisor (giám sát viên) của bạn và lựa chọn chủ đề nghiên cứu. Chủ đề đó có thể là một PhD đã có cấu trúc từ trước. Trong dàn ý có sẵn đó, phạm vi nghiên cứu đã được được các trường đại học gạch đầu dòng (outline) (đặc biệt là đối với các đề tài Khoa học). Bạn cũng có thể đề xuất và lập nên dàn ý riêng cho dự án nghiên cứu của mình với một PhD mở (open PhD) (áp dụng đối với các lĩnh vực như Nghệ thuật và Nhân văn).
Khi bạn đã tìm được người giám sát, một vài trường Đại học sẽ yêu cầu một bức thư (letter of support) từ giám sát viên được chọn, đính kèm trong hồ sơ của bạn.
3.2. Nếu bạn apply vào “open PhD”
Bạn sẽ cần phải nộp một “research proposal” theo hướng dẫn đã được quy định bởi trường Đại học của bạn và về tổng quát phải chỉ ra được chủ đề bạn muốn nghiên cứu, và chứng minh được tại sao dự án này xứng đáng được lựa chọn.
3.3. Apply online
Trả mức phí đăng ký được yêu cầu và đính các giấy tờ được yêu cầu vào hồ sơ của bạn. Tài liệu được yêu cầu có thể nằm trong danh sách sau:
- Statement of purpose – nêu lên background của bạn, kinh nghiệm học thuật/chuyên môn, bao gồm tất cả các giải thưởng, sản phẩm, kinh nghiệm có liên quan. Bạn cũng có thể nói về mục tiêu nghề nghiệp của bản thân và bất cứ thứ gì khác được nhà trường yêu cầu. Cố gắng lưu ý về giới hạn số từ được phép viết.
- Hai đến ba bức thứ giới thiệu (letter of reference), bao gồm một bức thư viết bởi supervisor đã chọn của bạn. Người viết thư giới thiệu nên là người trong chuyên ngành, nếu có thể.
- Bảng điểm và Bằng, chứng nhận – các trường Đại học tại Canada có thể yêu cầu trường Đại học của bạn gửi mail bảng điểm chính thức (thường được viết bằng Tiếng Anh) và một bảng điểm dịch thuật công chứng.
- Writing sample (thường là đối với các chương trình PhD Nghệ thuật và Nhân văn)
- CV của bạn
- Kết quả thi Ngoại ngữ (Tiếng Anh hoặc Tiếng Pháp, tùy theo chương trình học)
- Portfolio của các sản phẩm, tác phẩm sáng tạo (nếu bạn apply vào các chương trình học ngành Nghệ thuật hoặc Nhân văn)
Một số trường Đại học tại Canada cũng có thể yêu cầu bạn tham gia vào vòng phỏng vấn khi xét tuyển.
3.4. Một khi được nhận
Bước tiếp theo bạn phải làm là apply lấy study permit. Study permit lúc này đóng vai trò như student visa, đảm bảo tính hợp pháp khi bạn học tập và lưu trú tại Canada. Bạn cũng nên mua bảo hiểm y tế và xem trang web của trường bạn để biết thêm về thông tin nhập học.
4. Học PhD tại Canada hết bao nhiêu?
Học phí để học PhD tại Canada thay đổi tùy thuộc vào trường Đại học và khóa học, và thường sẽ gấp đôi học phí của sinh viên Canada. Có một trường hợp ngoại lệ đó là University of Toronto, khi mà hầu hết sinh viên quốc tế học PhD ở đây sẽ chỉ phải đóng số học phí bằng với học sinh Canada, bắt đầu từ mùa thu năm 2018.
Ví dụ như: chi phí học PhD ở Canada, trường University of British Columbia lấy $7,641 CAD (xấp xỉ $5,760 USD) cho một năm học. Trong khi đó, học PhD lại mất tại University of Manitoba $10,240 CAD trong các năm 1 và năm 2.
5. Học bổng và tài trợ tài chính
Có nhiều công việc để giúp bạn vừa học PhD tại Canada vừa giảm nhẹ một phần học phí
Phần lớn học bổng sẽ dựa trên thành tích học tập của các bạn. Những công cụ đáng tin nhất để các bạn tìm kiếm học bổng PhD sẽ là các trang web của Chính phủ Canada, trang web chính thức của các trường đại học,…
Nhiều sinh viên quyết định kiếm thêm nguồn tài chính từ việc tham gia vào làm trợ giảng hoặc trợ lý nghiên cứu. Khi làm các công việc này, bạn có thể được chi trả toàn bộ hoặc một phần học phí.
Với tư cách là trợ lý nghiên cứu, bạn sẽ làm việc để giúp thành viên trong khoa (có thể là supervisor của bạn) bằng cách thu thập số liệu, phân tích, viết báo cáo, tổ chức và điều hành công việc trong văn phòng/phòng thí nghiệm,…
Với tư cách là một trợ giảng, bạn sẽ hỗ trợ giảng viên với chương trình Đại học trong trường, dạy một hoặc nhiều hơn một section của khóa học, thực hiện thí nghiệm, làm việc theo giờ của văn phòng và chấm điểm bài kiểm tra của sinh viên Đại học. Để trở thành trợ giảng, bạn cần phải chứng minh được bạn rất giỏi và hiểu khóa học này cùng việc có khả năng giúp sinh viên học tập hiệu quả hơn.
6. Bạn có thể làm việc part-time trong quá trình học PhD không?
Tất cả sinh viên full-time với study permit đủ điều kiện đều có thể đi làm part-time trong hoặc ngoài campus tối đa 20 tiếng/tuần trong thời gian kì học chính và full-time vào các kì nghỉ.
Tuy nhiên, một số khóa PhD sẽ yêu cầu bạn không nên làm nhiều hơn 10 tiếng/tuần trong khi kì học vẫn đang diễn ra – đặc biệt là trong trường hợp bạn đã được tài trợ tài chính để đi học.
Các bạn cũng nên biết rằng bằng PhD của bạn sẽ chiếm khá nhiều thời gian và công sức, bạn có lẽ sẽ muốn tập trung vào việc học của bạn nhiều hơn là đi làm. Các bạn cũng đừng nên phụ thuộc hoàn toàn vào thu nhập từ việc làm thêm để trang trải chi phí sinh hoạt. Các bạn cũng cần có số SIN để làm việc ở Canada.
7. Bạn có thể ở lại và làm việc ở Canada sau khi có được bằng PhD không?
Nếu như bạn muốn ở lại tìm việc ở Canada, bạn có thể apply xin giấy Post Graduation Work Permit (PGWP) cho phép bạn ở lại để kiếm kinh nghiệm làm việc quý báu với thời hạn tối đa là 3 năm.
Nếu bạn quan tâm đến việc trở thành permanent resident (thường trú nhân), kinh nghiệm làm việc tại Canada sẽ giúp bạn có thêm ưu thế khi xét điểm theo chương trình Express Entry.