Một góc Singapore (Ảnh minh họa: Stratstimes).
Straits Times đưa tin, băng tan, nước biển ấm lên là nguyên nhân dẫn đến mực nước biển đang dâng cao trên toàn cầu. Một nhóm các nhà khoa học quốc tế từ Đại học Công nghệ Nanyang (NTU) tại Singapore còn phát hiện ra rằng việc khai thác, đào đất có thể làm trầm trọng thêm vấn đề.
Bà Cheryl Tay, nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Trường Môi trường châu Á và Quan sát Trái đất thuộc NTU, lưu ý rằng nhiều thành phố ven biển ở châu Á đang là trung tâm phát triển và đô thị hóa nhanh chóng. Điều này đã thúc đẩy nhu cầu khai thác nước ngầm để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về nước. Bà Tay, tác giả đầu tiên của nghiên cứu, cho biết điều này khiến đất sụt lún nhanh chóng.
Nghiên cứu được thực hiện với sự hợp tác giữa NTU với Đại học New Mexico, ETH Zürich và Phòng thí nghiệm Sức đẩy Phản lực của Nasa, do Viện Công nghệ California (Mỹ) quản lý.
Ảnh vệ tinh của 48 thành phố ven biển trên toàn cầu từ năm 2014 đến năm 2020 cho thấy tốc độ sụt lún đất trung bình là 16,2mm mỗi năm. Bà Tay cho biết, một số thành phố bị sụt lún đất ở mức 43mm một năm, và mức độ sụt lún đất có thể thay đổi ở cấp khu vực.
Mực nước biển dâng trung bình toàn cầu hiện nay là 3,7mm mỗi năm.
Các phát hiện trên đã được công bố trên tạp chí khoa học Nature Sustainability vào tháng 9.
Dữ liệu từ nghiên cứu của nhóm cho thấy Jakarta (Indonesia) đang bị sụt lún với tốc độ 4,4mm mỗi năm, và Thành phố Hồ Chí Minh (Việt Nam) là 16,2mm. Các báo cáo đã chỉ ra rằng việc khai thác nước ngầm quá mức là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng sụt lún đất ở cả hai thành phố.
Cùng với lượng mưa cực lớn và mực nước biển dâng do biến đổi khí hậu, sụt lún đất có thể dẫn đến lũ lụt thường xuyên, dữ dội và kéo dài hơn cho những nơi dễ bị ảnh hưởng trong vài năm tới, theo bà Tay.
"Lũ lụt có thể làm gián đoạn các hoạt động kinh doanh và làm hư hại tài sản và cơ sở hạ tầng. Trong những trường hợp cực đoan, lũ lụt thường xuyên có thể ảnh hưởng đến sinh kế bằng cách làm xói mòn đất nông nghiệp sản xuất và buộc người dân phải di chuyển khỏi khu vực họ sống vì không thể ở được", bà nói thêm.
Tại Singapore, mực nước biển trung bình đang dâng lên với tốc độ từ 3mm đến 4mm mỗi năm. Dữ liệu từ Cơ quan Khí tượng Singapore vào năm 2020 cho thấy mực nước biển ở đây đã tăng 14cm so với số liệu trước năm 1970.
Các dự báo về khí hậu đã chỉ ra rằng mực nước biển trung bình quanh Singapore dự kiến sẽ tăng lên đến 1m vào năm 2100. Con số này có thể lên tới 4m hoặc 5m nếu tính đến các tác động khác như nước dâng bất thường do bão, xảy ra từ 2 đến 4 lần một năm.
Trong một so sánh giữa các thành phố ven biển trên toàn thế giới, các nhà nghiên cứu cho biết, tốc độ sụt lún đất tương đối cục bộ nhanh nhất tập trung ở châu Á, đặc biệt là ở Đông Nam Á.
Giáo sư Khoa học Trái đất Emma Hill và cũng là quyền chủ tịch Trường Môi trường châu Á tại NTU cho biết, trong nhiều nghiên cứu trước đây về mực nước biển dâng, hiện tượng sụt lún đất đã bị bỏ qua hoặc rất khó đo lường.
"Nghiên cứu mới này rất quan trọng, là một bước nhảy vọt để các nhà khoa học có thể đưa hiện tượng sụt lún đất vào các nghiên cứu về mực nước biển dâng. Đo lường chính xác sự thay đổi độ cao trên mặt đất đặc biệt quan trọng đối với châu Á, nơi nhiều thành phố ven biển lớn đang bị sụt lún nền nhanh chóng", Giáo sư Hill, đồng tác giả của nghiên cứu, nói.
Cần giải pháp gốc rễ
Để giải quyết những vấn đề trên, các chính phủ có thể xây dựng các hệ thống bảo vệ bờ biển như tường chắn sóng hoặc sử dụng các giải pháp tự nhiên như trồng rừng ngập mặn, bà Tay nói.
Các nước cũng nên giải quyết nguyên nhân gốc rễ của vấn đề. Nếu việc khai thác các nguồn tài nguyên như nước ngầm, dầu và khí đốt là nguyên nhân chính gây ra sụt lún đất cho một thành phố nào đó, thì cũng cần có các giải pháp phù hợp cho từng khu vực pháp lý, bà nói thêm.
Giáo sư nổi tiếng Philip Liu thuộc Khoa Kỹ thuật Dân dụng và Môi trường của Đại học Quốc gia Singapore, người không tham gia vào nghiên cứu, chỉ ra rằng cần sử dụng các nguồn nước khác thay vì khai thác nước ngầm và cần có các kế hoạch bổ sung nước ngầm như bằng cách bơm nước đã qua sử dụng vào các tầng chứa nước (một lớp đá thấm dưới lòng đất).
"Những chính sách này cần sự ủng hộ từ chính quyền", ông Liu cho biết.
Theo Straits Times
Nguồn: Báo điện tử Dân trí